szkolenia PPOŻ i BHP

Odpowiedzialność przełożonego za bhp

Zarówno pracodawcy, którzy zwłaszcza w małych firmach są równocześnie osobami bezpośrednio kierującymi pracownikami, jak i osoby kierujące pracownikami w imieniu pracodawców, mają obowiązek organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami oraz zasadami bhp. Chodzi tu głównie o respektowanie przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.), które określa wymagania dotyczące m.in. pomieszczeń i procesów pracy, bezpiecznej obsługi maszyn, narzędzi i innych urządzeń technicznych, transportu wewnętrznego i magazynowania oraz wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.

Wielokrotnie w aktach prawnych jest mowa o konieczności egzekwowania, aby pracownicy przestrzegali przepisów oraz zasad bhp. Uzasadnienie takiej konieczności jest oczywiste, ale trzeba zwrócić uwagę, że w praktyce dosyć często można spotkać się z tolerowaniem przez kierowników przypadków nieprzestrzegania przepisów bhp przez podległych im pracowników. Nie wystarczy, że od czasu do czasu kierownik przypomni pracownikom o obowiązku stosowania się do przepisów i zasad bhp. W orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtowała się zasada, że sam fakt wydania nakazu pracowania zgodnie z przepisami bhp lub zakazu stosowania niewłaściwych metod pracy, nie jest wystarczający, jeżeli kierownik zapomina o obowiązku dopilnowania, aby nakazy i zakazy były przestrzegane. Bywa też, że sami kierownicy nie przestrzegają przepisów bhp, zapominając, że jest to ich ustawowy obowiązek, przewidziany w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p.

Na ogół kierownik powinien mieć większą świadomość skutków nieprzestrzegania przepisów, co daje podstawę do surowszej odpowiedzialności za niereagowanie i dopuszczanie możliwości zaistnienia wypadku przy pracy. Osoba kierująca pracownikami ma obowiązek organizowania stanowisk pracy zgodnie z przepisami bhp. Identycznie sformułowany obowiązek odnosi się do pracodawców. Jest jednak między nimi pewna różnica - pracodawca ponosi odpowiedzialność za organizację stanowisk pracy w całej firmie, natomiast kierownik odpowiada tylko za przydzielony mu odcinek pracy.

Osoby kierujące pracownikami, które nie wykonują ciążących na nich obowiązków z zakresu bhp podlegają karze grzywny (art. 283 k.p.).

Pracownik kierujący innymi pracownikami również jest zobowiązany do stałego czuwania nad tym, żeby praca podległych mu pracowników była realizowana zgodnie z przepisami i zasadami bhp. Wynika to z samej istoty funkcji kierowniczej. Dla przyjęcia odpowiedzialności takiego pracownika nie jest konieczny np. dodatkowy zakres obowiązków dotyczący wymagania od innych przestrzegania przepisów i zasad bhp. Także naruszenie przez pracownika zatrudnionego na stanowisku kierowniczym przepisów lub zasad bhp, zwłaszcza w sposób prowadzący do zagrożenia życia lub zdrowia pracowników jest przyczyną uzasadniającą wypowiedzenie przez pracodawcę umowy o pracę.

Kierujący pracą, w razie stwierdzenia poważniejszych naruszeń przepisów bhp przez pracowników, powinien wyciągać wobec nich konsekwencje służbowe, a jeżeli nie jest pracodawcą – skierować odpowiedni wniosek do pracodawcy. Przestrzeganie przepisów i zasad bhp przez pracownika stanowi jego podstawowy obowiązek, którego naruszenie bez wątpienia wyczerpuje pojęcie „ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych” i może być podstawą do ukarania nie tylko w ramach odpowiedzialności porządkowej, lecz nawet rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Edward Kołodziejczyk

http://www.abc.com.pl